Merve Akbaş
Birkaç yıl önce, kitabevleriyle ilgili bir haber çalışması yaparken, kendime ve okura şu soruyu sormuştum: Sizin için özel olduğunu düşündüğünüz o kitabı nereden aldınız? Bu kitap pekala bir ansiklopedi de olabilir, şiir, öykü, deneme de. Belki Nuri Pakdil’in Batı Notları belki de Özdemir Asaf’ın Çiçek Senfonisi. Bu soruya verilen yanıtları ararken, bir kitabevinin sadece bir kitabevi olmadığını yeniden gördüm.
Kitabevleri, zaman içinde edebi geleneğini oluşturan, kitap meraklısını gerçek bir okur-yazara dönüştüren, kentin kültür merkezi konumunu alan mekanlar haline geliyor. Gelişim Kitabevi tam da böyle bir misyona sahip. Sakarya’da yazar Necati Mert tarafından kurulan Gelişim, özellikle 1980’den sonra şehirdeki her düşünceden insanı bir araya getirmeyi başarmış. Bu özelliğiyle Anadolu’daki kitabevleri arasında da özel bir yeri var. Çünkü burası kendisini solcu, sağcı veya muhafazakar olarak tanımlayan pek çok insanın uğrak yeri olmayı başarmış. Bu birlikteliğin Sakarya’ya büyük kazanım sağladığını görmek gerek.
Mert, 1971 darbesinden sonra öğretmenlik mesleğinden ayrılmış. 1973’te de kitabevini kurmuş. Daha sonra burada ülkenin sosyal ve politik gündemiyle beraber sattığı kitaplar ve insanlar da gelişmiş, artmış. Ancak geçtiğimiz ay Gelişim’in kapısı kapandı. Tam 46 yıl sonra kapanan dükkan için herkes biraz buruk. Yine de dükkanın kapanışından önceki son bir ay içinde makul indirimlerle satılan kitaplar Gelişim’in eski ve yeni tüm müdavimlerini yeniden bir araya getirmiş. Bunun gerçekten iyi bir “jübile” olduğunu söyleyebiliriz.
Bugün ne Gelişim var ne de kitapçı Necati Mert. Bu kapanışın arkasında birden fazla neden olduğunu söylenebilir. Ancak en göze çarpan nedenlerden biri kitap alıcısının internete kayması. Mert, bize yeniden internetin “insani hallerden mahrum” olduğunu hatırlatıyor ve şöyle diyor: “Kitabevlerinin bırakacağı boşluğu internet ne kadar doldurabilir?” İnsanlarla bir araya gelmeden, konuşmadan alınan; bir sohbete konu olmayan ve olmayacak kitaplar bizleri gerçek bir okur yapar mı? Kitabevleri üzerine düşünürken önce bu soruyu sormak gerekiyor belki de.
