Yusuf Turan Günaydın
Les Iraniens d’Istanbul, Th. Zarcone [1958-] ve F. Zarinebaf-Shahr [1959-] yönetiminde Paris Institut Français d’Études Anatoliennes & Tahran Institut Français de Recherches en Iran adlı kuruluşların ortak yayınıdır (İstanbul 1993, iii + xi + 280 s.). Fransızca makalelerden oluşan kitapta uluslararası bir kongreye sunulan bildiriler kitaplaştırılmıştır.
Bu eseri ilk kez Tahran Kitap Fuarındaki Institut Français de Recherches en Iran standında görmüş ve fakat orada sadece sergilendiği, satılmadığı için alamamıştım. Enstitünün kitap satışı bulunan fuar katındaki standına uğradığımdaysa mevcut değildi. Kitap, İstanbul’da yaşamış son dönem bazı İranlı kültür adamları hakkında bilgi bulabilirim düşüncesiyle dikkatimi çekmişti.
Editörlerinden Thierry Zarcone Aix-en-Provence Edebiyat Fakültesi felsefe bölümü mezunu ve Strazburg Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İslami Diller ve Edebiyat Enstitüsü doktorudur. Zarcone, İslam ve Orta Asya’daki entelektüel akımlar alanında CNRS’de araştırmacı, IFEA (İstanbul) ve IFRI (Tahran) üyesi, Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales’te öğretim görevlisi olarak bulunmuştur.
İran Modernleşmesi
Fariba Zarinebaf-Shahr ise 1959 Tebriz doğumlu bir tarihçidir. Chicago Üniversitesi doktorudur ve aynı üniversitede öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. Osmanlı-İran ilişkileri tarihi, İslam dünyasında şehir tarihi ve Azerbaycan tarihi alanlarında uzmanlaşmıştır. İçinde hakikaten ilgi çekici makaleler barındıran bu eser Önsöz–Giriş’ten sonra beş bölümdür:
İlk bölüm başlığı “Girişimler ve özgüllükler” olarak çevrilebilir. Burada D. Behnam “Türk ve İranlı aydınlar”ı; J. Strauss “İran’ın modernleşme sürecinde İstanbul’daki İran cemaatinin rolü”nü; yine J. Strauss, “İstanbul ve Osmanlı İmparatorluğu vilayetlerinde İran diplomatik varlığı (1848 – 1908)”nı; Hamid Algar, “İranlı Diplomatların İstanbul Mason Localarına intisabı” meselesini; H. Nategh, “Mirzâ Âkâ Hân, Seyyid Cemâleddin Afganî ve İstanbul’da Malkom Khân (1860 – 1897)”ı, Faruk Bilici, “İran’da iki Osmanlı gazetesi: Beyânü’l-Hak ve Tanin (1908 – 1912)”i; F. Georgeon, “Yüzyılın başında bir Türk entelektüeli tarafından görülen İran”ı; H. Djoudaki, “İstanbul’daki İranlı- ların “Encümen-i Saâdet’i”ni; B. Scarcia-Amoretti, “İstanbul’da İranlı Kadınlar”ı ele almıştır.
Yazının tamamını Okur’un 15. sayısında bulabilirsiniz: bit.ly/3idf6PP
