Parçalardan Bütüne Bakmak: Çağdaş İslam Düşüncesi

Bilal Şanver

Modernitenin gelişi, dünya üzerindeki sosyal, ekonomik ve siyasi yapılarda birtakım kökten değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Toplumlar siyasi düzlemde; krallık, imparatorluk ve yasal devletler halinde örgütlenmekten çıkıp ulus devletlere geçiş yapmıştır. Bu değişimler, Batı tarafından yürütüldüğünden dolayı hakim paradigmanın da Batı tarafından diğer toplumlara dayatılması kaçınılmaz olmuştur. Bu durum Müslüman toplumları, Batılı yaklaşım üzerinde düşünmeye ve onlara karşılık vermeye itmiştir. Özellikle sömürgecilik, sömürge karşıtı mücadele, bağımsızlık süreci, ulus-devletleşme mekanizması her ülkedeki Müslümanların entelektüel deneyimini farklı bir biçimde şekillendirmiştir. Dolayısıyla çağdaş dönemde Müslüman toplumlarda düşünce hayatının birleşen ve farklılaşan dinamiklerini çok iyi kavramak gerekmektedir.

Bu amaçla Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı öncülüğünde, Doç. Dr. Lütfi Sunar’ın editörlüğünde Müslüman Dünyada Çağdaş Düşünce kitabı ortaya çıkmış oldu. 2020 yılının Nisan ayında yayımlanan dört ciltlik bu önemli külliyat, Müslüman dünyanın ana gelişim havzaları olan Türkiye, Mısır, İran ve Hint Alt Kıtasındaki düşünce dünyasını ve ilmi çerçeveyi eleştirel bir gözle ele almaktadır. Daha ziyade bu bölgelerin günümüzdeki düşünce hayatı üzerine odaklanan bu külliyatta hem fikri akımların hem önemli isimler ve kurumların hem de belirleyici hadiselerin birbirini besleyecek şekilde değerlendirilmesine önem verilmiştir.

Bu kapsamda her bir kitap benzer bir çerçeve ve mantık içerisinde 12 bölüm olarak inşa edilmiştir. Bu kitap projesine 8 ülkeden 42 araştırmacı katkı yapmıştır. Kitaplarda yer alan bölümler birbirine paralel içerikler taşımaktadır. Her bir cildin sonuna ilgili bölgeye özgü kavramları açıklayan bir sözlük ve düşünce hayatı kronolojisi eklenmiştir. Külliyat
içerisinde ilgi çekici bir başka bölüm ise, makale aralarında ilgili bölgeye özgü ikişer sayfalık kişi ve kurum biyografileri verilmesidir.

İslam Düşünce Dünyası Yetersiz mi?

Külliyatın Çağdaş İslam Düşüncesi eserleri içerisindeki ayırt edici özelliğinden bahsedecek olursak, Müslüman toplumları modernite karşısında çaresiz, pasif bir takipçi ve taklitçi olarak konumlandırmaması olduğunu söyleyebiliriz. Ayriyeten düşünce hayatının derinliklerini kavramaya yönelik anlamacı bir bakışla oluşturulan bu eserlerin konuya dair kapsayıcı
bir bakış kadar yenilikçi bir fikir de sunduğunu söylemek gerekir.

Yazının tamamını Okur’un 14. sayısında bulabilirsiniz: https://bit.ly/2CBpiBG